2.8.22

OBOLUS


OBOLUS


Ky shpirti im, ç’pishinë hijesh,
të cilave u duken veç teshat.

Sikur ta kisha marrë këndej edhe Lanën me vete
-dhe të më ishin errësuar udhës nga netët ujërat e saj
ku derdhen të zezat e njerëzisë, zi e marrë si një i ftohtë-
më duhet të kaloj edhe këtu dy ura, njërën për n’anën tjetër,
tjetrën për t’u kthyer në shtëpi e për të rënë në shtrat,
akoma i zbehtë e ca më i murrëtyer se dje,
me një pse më pak, më i pasaktë.

Ta quash përrua apo lumë rrjedhën nën urë,
që shkon e ndrojtur përmes qytezës sonë,
për këto emra i mungon asaj kthjelltësia,
asaj i mungon gjerësia dhe thellësia,
aq më tepër që diku në burim
derdhin ca mbetje që ia bëjnë ujët e zi
dhe peshqit i ka të përlyer, - ata pak që janë, -
ndërsa patave u shndrijnë puplat nga lubrifikantët,
kur ngrihen në fluturim, si duar trafikantësh.

Kjo vlen, meqë ra fjala, edhe për shkruesin,
edhe ai s’i përshtatet emrit që ka: po ta shihje
natën mund ta quaje Aleksei, në drekë Etien,
e kështu me radhë: kështu edhe me rrëkenë,
një herë në vit fryhet ajo e gufohet dy-tre fish,
ato ditë i kaloj më së shumti edhe unë në shtrat,
ndërkohë që shpesh kam ndenjur me orë të tëra
duke ia kundruar qumështin e djegur atij gjiri,
se ashtu duket: si gjoksi i një femre të shpërbërë.

Me sy të vrarë nga hijet; këtë të thonë për mua,
mendoj gjithnjë i mbështetur në parmakët e hekurt,
në urën me burma të mëdha, të lyer me jeshile,
dhe mund të marrësh vërtet prej aty majtas,
shtegun e fushës, ku nxjerrin të shëtisin kohët e fundit
me qafore me drita LED qentë e tyre ca qenie,
po ashtu pa emër të qartë, ca qenie me tule,
me tuta me vula; mbetet vetëm ana tjetër
për t’u kthyer dhe atë udhë nuk e merr askush,
atje rriten bimë pa lule dhe ngrihen trungje të vjetër.

Atje jam fare vetëm dhe vetëm Zoti e di këtë.

Dhe rrëkeja hera herës sjell ndonjë shkulm të qashtër,
si letër nate të shkruar me të bardhë mbi dyfish të zezën,
me atë vetë: një njollë në vragat e Udhës së Qumështit;
njërin gjoks tëndin Lee, të ndukur ca më shumë se ç’duhet
nga dashti yt shtatzënë me pamund, rishtar në thithje.

Nuk e di ç’më shkruan, por e marr me mend se ai hotel
e ka edhe ai një pishinë diku, pishinë përplot me gjumë,
ku ngrihen prej gjëkundit hije me tesha të rrudhosura,
të cilave u duhet një zhytje më parë që të marrin veten
në gufimin e të zotit kur rri, tani të nxirë prej shpirtit tim,
si prej fundit të qumështit të djegur, shtrat rrëkeje etjeje.

1

Unë, unë dhe unë dhe unë,
Vizën e pestë banakieri ta vë skiç
siç një mundim të tepërt kryqit.

I varuri në të mjafton
dhe Jezui tashmë ka pirë
edhe gjakun e tij.

Koka të endet gjembave
që të ngulen ëmbël nga brenda,
mund të vazhdosh kështu
dhe të ecësh mbi ujë.

Por nuk ka pse,
dera është e hapur
dhe udhën për në shtëpi
e mbars si ylli qiellin.

Vetëm ti si gjithnjë
Je natën, ditën s’je.
Qielli po: ai është gjithnjë aty
Dhe të përmban ndoshta kushedi se ku.

Ndërkaq bien ca cërka
nga ndrima jote:
“Mos fli pa më menduar
deri në fund!”

2

Ti do vetëm ujë
për ninëzat e tua të thara.

Ujë të qashtër aq,
sa nuk gjendet as në gjëndrat
e foshnjave të sapolinduara.

As në puse të thella sa mendja.
As në qiejt më epërm të kësaj bote.
As tek unë: edhe unë një copë njeri jam.

E megjithatë:
ai shi rrjedh prej tjetërkundit.

3

U dendën retë,
krisi e m’u errën sytë,
ndaj nuk ishte çudi që mendova:
"Tre të katërtat i kemi prej uji
e një të katërtën breg,
si një i dehur me pak,
me vdekjen e vet.”

Shkrepëtiu mendja e ai zigzag,
ajo krisë në rrashtin e madh,
të parë ashtu nga brenda,
më kalamendi në bark.

Sa vetë po lindin shi tani?
Ç’mbajnë veshur përmbi?

Groshi që paguan
mban fytyrën tënde përmbi
në gomonen e Karonit.

Ia nisi shiu pastaj
e duart më shkuan vetiu
aty ku trembet njeriu.

Që ku të mbahet nuk ka
pos një filli kashte zigzag.

Me rrufenë si ovullë mbi sy
ika nga sytë këmbët q’aty.

4

Si vezë po rrihnin në një pjatë të bardhë resh
pirunj t’argjendtë rrezesh ç’mbetej nga dielli.

Hëna ca më tutje po mpakej sërish
si për të më sjellë në mendje
gjakimet e tua vajzërore,
të shpërndara nëpër shesh si palë andej-këndej,
ca njëra mbi tjetrën, një tjetër kishës përreth
si brerore a qumësht gjiri për kambanën,

Që ma hidhte hijen përmbi me shpërfillje:
“Hi je, hi!”

M’u ndërmende natyrisht atëherë
e të gjeta ngjitur, në hijen e orës sime
dhe përshkova çdo kujtim të përbashkët
si një gjilpërë qëndismën e bërë me dorë.

Hija jote i thoshte hijes së kambanës:
‟Fli tani, fli.
Hi je dhe ti.”

Dhe m’u bë një si komb në grykë:

Ti ishe aq e lehtë për peshën e kësaj bote,
ç’mendon Perëndia vallë kur hedh këtyre anëve
pluhur e hi siç ishe ti, - jo: je tani -
ndërkohë që shpatet i cingëris me borë?

Po veten a e di? - m’u bë se më the
dhe desh u këputa nga peshë e saj e rëndë,
se unë jam vetëm pupël, ti e di,
e mbetur këtupari nga një mpakje ajrore
e një shpendi të paemër
që veç të lerë gjëkund vezë di,
hije hiresh se hi jam, hi jemi të dy,
pa ditur qysh e nga i ndodh e tëra kjo,
kur bën tutje sepse vetëm atë di,
vetëm të fluturojë nga goja pra
kur i fryn diç’ e padukshme,
zjarrit, diellit atje lart.

5

Nata është mikesha e të paktëve
që presin sa të shumtët t’i ketë marrë gjumi.

Pastaj aviten, me qasje të ngadalta,
qeniet që gjatë ditës kanë frikë nga pluhuri.

Hijet dhe të vdekurit e kushedi ç’engjëj
që hyjnë duke bërë kujdes nga të çarat
tok me të zezën e mendja perënduar ka,
ajo e diellit, ndërkohë që hëna po ndikon
anën e errët të saj me pjesën që i mbetet.

Netëve shpirti, që e di se është i dritës,
çlirohet nga ajo e diellit dhe prej trupi,
përmall stërpikjen e asaj dite, kur shtrirë
gjenden atë çast të tërë, shtrirë përdhé
nga mpakja ditore e një ish-jete të tërë.

Shih karrigen ku je ulur o mike e plakur,
Porsi ajo ishe një trung me degë dikur,
tani vidhat janë dobësuar, më s’mban
e s’mban mend kush të ka hyrë në hak.

Veç kujtesa e botës bën kujdes për ne,
se ç’qemë e ç’bëmë këtyre anëve, ndaj
të mbetet veç një: ose të besosh në të,
o të epesh në shumën për lumë të fajit.

6

Në këmbë, ulur apo shtrirë?

Shtrirë!

Pasi je vetëm një horizont
që përkohësisht ndahet nga ana tjetër,

Ashtu ndahesh edhe ti vertikalisht
Nga gjurmët që lë në këtë jetë.

Ato janë veç një hukamë
e mbetur në dritare
nga fryma e mbrame.

Shtrirë do ta shohësh veten nga sipër
kur shpirti të të dalë përfare
e trupi të të ngjajë si i një tjetri
e të mos ndiesh për të keqardhje.

Shtrirë do të jetë atje përfund
i vdekuri që ia lë lëmoshë kësaj bote,
ndërkohë që lumnimi po të ngre osh
telart, ku koha pushon së rrjedhuri.

Shtrirë pra mendoje veten,
kur të zbrazesh aq sa të përmallësh
ikjen përfare, ikjen paq.

Vetëm paqe dhe aq.

7

Shpresën që më duhet
për të duruar kohën që më mbetet
e përftoj nga kundrimi papra
i portës së mbyllur aq mirë për të gjallët.

Kundroj anën e saj të errët si shpinë pasqyre
dhe më bëhet se e di që drita është këtupari e zbehtë,
është hije që hedh drita e vërtetë teksa u fshihet syve
të kujt gjallon këtyre anëve një shifër të çuditshme kohe,
të kujt gjallon ende me shikim të lëbyrur nga padija;
na dallon pikërisht verbëria nga tjetri gjithsesi.

Të jetosh do të thotë të pandehësh
diçka që s’di, që duhet ta marrësh të dhënë,
të jetosh do të thotë të shihesh në pasqyrën e vdekjes
e ajo nuk të tregon asgjë, pos pandehmës tënde,
pos vullnetit tënd të lirë aq sa një bumerang,
që i kthehet të zotit sidoqoftë në dorë.

Mirë është të mos ngutesh o mik,
kur të duket se sheh vetëm veten nëpër ajër,
mendo: drita është mëma e syve
që hapen e mbyllen orë e çast
për t’u mbyllur sidoqoftë
njëherë e mirë
për kë ikën.

Do të ikim pra
me shikim të mbyllur
nga porta që hapet pikërisht
për të mos u parë se ç’ndodh
me të parët tanë e me të parët:
e verbër është pra shpresa ime,
shpresa që më duhet për të duruar
orën që do të më mbetet domosdo,
kur të jetë hedhur rëra e tërë nga balloni,
kur të jetë hedhur rëndesa poshtë
n’anën tjetër të peshores sonë,
anëve të kësaj bote hon.

Në hovin që pason më bëhet,
më bëhet shpesh se shpresoj.

8

Nuk mundem më
e ndaj habitem që sidoqoftë
e gjej veten ende në këmbë
e që sytë duhet t’i kem të hapur.

Për të parë çfarë?

Kjo më habit edhe më.

Dyshoj se është pikërisht kjo habi
që më mban akoma gjallë mbi këmbë.

Habia që jam, për një arsye të mistershme,
me sa duket, por dhe kjo nuk është e sigurtë,
habia që jam pra gjallë në gjellën e përhershme.

Për të përjetuar çfarë?
Kjo pyetje nuk më habit.
Ajo më lodh.
Më lodh kotësia e të bërit sikur
qenia ime paskësh ndonjë veçori
që nuk e ka, fjala vjen, mungesa e saj.

Ndaj më harro të lutem,
ndoshta ashtu do të ketë një shkas më pak
për t’u ngritur përsëri nesër nga gjumi.

Harromë në mundsh
si një ëndërr ku nuk ndodh asgjë
përpos vetëdijes që po fle.

Vetëm ashtu do të flinim tok
e do ta ndanim atë së bashku
si një mbulesë më të madhe,
si qiellin natën sipër fundja.

9

Hija është tani më e gjatë se i zoti,
edhe pak e të dy do të zhyten në natë.

Ajo do të përzihet me kripën e zezë të oqeanit,
ndërsa ai do të shpresojë, në do të mundë ende atë çast,
që lënda e tij është prej drite e do të kujtohet përsëri
se edhe ne i kemi, si toka, tre të katërtat prej uji.

Një çerek, dhuruar prej vetes më të shumtës
e kjo bëhet edhe më e njelmët për kë mbetet.

Pa mendo tërë ata që kanë ikur njëlloj siç erdhën,
lakuriq, me gojë të vuvosur dhe sy që nuk shohin,
për të paguar për një natë më të madhe se vetja
me hijen që zhveshin kur u duhet të lënë bujtinën,
ku flenë tre të katërtat e jetës së tyre, për të dalë
lakuriq e të verbër para dritës që i sheh nga brenda.

Mendo ata që kanë ikur dhe sille ndër mend sërish
që gjëja më e rëndomtë në këtë botë është vdekja.

E që në paskësh koha ndonjë çast të përvetshëm,
i tillë është vetëm ai, kur pasi je fshehur në oqean,
lakuriq, pa gojë e symbyllasi, shpreson të gjehesh
si guaskë me qepalla që pret dikë të zhytet atypari,
të të marrë me vete sipër dhe të hasë perlën tënde,
ovullën që epet në dëshirën për t’u parë në verbëri.

10

Ti pus,
unë pus.

Një sy qiell ti,
një sy qiell unë:
i njëjti qiell…

Veç atë shohim
e psherëtijmë
të njëjtën heshtje.

Ndërkaq përmbi
ai atë me dy gojë
na pi atë pak gji.

Përnatë më larg,
përditë më afër.

Veç ne e dimë
se ç’është vërtet
shpresa e qashtër.

Mall i përbashkët
që u jepet me etje
fëmijëve të verbër.

11

Një ditë më pak,
Një ditë më shumë,
Një natë më shumë,
Një natë, s’ka pak.

Trofé për odën e vjetër
krerësh t’errur mendsh,
që nuk i kam prerë vetë.

Unë vetëm u shoh fytyrat
tek u mugen e u zbardhen
nga hijet e brirëve që rriten
e nga dhëmbët e mardhur.

Më lë kushedikush para derës
sa herë që më ka marrë gjumi
edhe një krye tjetër të prerë,
që më ngjan, po të isha dré.

E të mos isha ky pyll i mpakur,
sa nga mungesa e tyre,
sa nga çka më pret.

Çdo ditë më shumë,
çdo natë më sak,
vetja bie mbi vete
si dëborë që trash kur bie
atë që ka rënë tashmë.

Dhe i rëndet
gjithë e më shumë
fëmijës në ty atje
burri që je.

I rëndet vetja vetes
që s’di se cila qenkësh,
që s’di se ku gjendet,
poshtë a përmbi.

E veç kur shtrihesh
e merr formën e shtrojës ku bie,
kur bie mbi formën tënde të mëparshme,
të bëhet se e kupton gjuhën e trashur
nga dehja e fjalës në gojë sërish
me të bardhën përmbi.

Që bie përmbi të e ethur
për të mos u thënë më.

12

Sado të mbahemi te tjetri,
vetëm jemi kur na merr gjumi
dhe na shtrydh verën
gjurma e zbathur e errësirës
e dehemi me të tjerë njerëz,
të vdekur mbase.

U këputa për një çast,
mbylla sytë e të pashë zgjuar
me një nëpërkë në gji,
bistakët që mungojnë pashë
dhe rrushin aq të zi,
që pikëllohet netëve
nën hënë e yjedritë,
të pashë në kohë të shkuar
e të tashme s’kish.

Dhe u mbajta në zbrazëti
siç gjarpri mbahet tërë një dimër
pas ëndrrës me hardhi.

13

Dy buzë jemi të një kambane,
që u ndjell tingullin e njëjta gjuhëz
e që nuk puqen bashkë kurrë.

Dy buzë jemi të një këmbore
e tjetër s’ndihet në këtë ëndërr
dhensh të bardhë që nusërojnë
me kryet ulur dasma pa dhëndër
nëpër kullota prej dëbore.

Dy rrahje jemi t’njëjtës zemër,
të njëpasnjëshme, derisa o ti, o unë,
të heshtim përfare e të sosë kjo marri
faljesh të dhëna, por që nuk merren dot,
që jepen përgjysmë me çka na ndan,
që s’merren dot se mungon tjetra,
ngaqë kur bie unë, je ti matanë,
kur bie ti, jam unë jehonë.

Ç’këmborë lehonë,
ç’lindje kjo, sa e vonë,
ç’kambanë shtatzënë
me meshën tonë!

14

Merr frymë ti dhe jep një tjetër,
nis një rresht me atë që mbet’
siç stisin vajzat një qëndismë
me veç një grep e veç një fill.

Nis një afsh, diçka të bardhë,
që ta mpak e ta thur me sqep
feniksi prej bore që mardhet
n’atë ku jepet, frymës që jep.

Atë dua të ta dërgoj për letër,
porsi fat që zu fill pa shkruar,
drejtpërdrejt e në botën tjetër
dhe të të them me të në duar:

"E dashur, e di si je, këtë e di,
dhe se si jam unë e di dhe ti,
se nuk të shoh, por më sheh ti,
derisa të mbërrijë ajo ditë.

S’di sa do të zgjasë kjo verbëri
e ndaj të të shkruaj s’mundem,
ndërsa këtë letër e shkrove ti,
unë ia lexova me gishta fundin.

Ç’fir! Qysh u zhbë sapo u shua
e më la shëndenë sapo u ngjall!
Me të vdekur më dërgon fjalë,
me foshnja të të gjegjem dua.

Por lajmësit e tu vijnë nga ikin,
të mitë të ecin s’kanë mësuar,
rreshtave mbeten veç pika pa i
dhe prej tyre pak vesk në duar.

I tejdukshëm aq andej nga fundi
sa s’duhen sy e ta lexoj s’ka pse,
si breshër nate që s’e sheh kush
e në mëngjes merret për vesë.

E ndonjë pikë e dërgoj poshtë,
ta kthej atë pikëllimë a shend,
pa e marrë vesh çka e shkaktoi,
në ish gazmim apo vramend."

*U ngrys dita o mik e sërish mbi mua
kulluan dy-tri pika nga dylli yt i vluar.

Një pikë mbi buzë, një tjetër mbi krye,
e njëra nga duart më fshiu njërin sy.

Dhe për aq sa zgjati shija e atij zamku,
gjuha fjalë s’pati, zarf qeshë për pak.

Mbylli dora tjetër veten si murgeshë,
ishte veçse letër dhe zarfi unë qeshë.

S’qeshë atë çast as këtu, as përmbi,
si shi që kudo has vetëm veten e tij.

Më doli nga duart edhe një ditë mik,
si letër e hapur errësirës që e pik.

© Arb Elo